ଆମେ ସମସ୍ତେ ଭଗବାନ ରାମ, ସୀତା ଓ ତାଙ୍କ ପିତାମାତା, ଭାଇମାନଙ୍କ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଜାଣିଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଖୁବ୍ ଲୋକ ଜାଣିଛନ୍ତି ଯେ, ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କର ଏକ ଭଉଣୀ ଅଛନ୍ତି। ରାମାୟଣରେ ଏହି ସମ୍ବନ୍ଧରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି। ସେ ପ୍ରଭୁ ରାମଙ୍କ ଠାରୁ ବହୁତ ବଡ ଥିଲେ। ସେ ରାମଙ୍କ ମାତା କୌଶଲ୍ୟାଙ୍କର ଝିଅ ଥିଲେ। ତେବେ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା, ରାମଙ୍କର ନିଜ ଭଉଣୀ କିଏ ଥିଲେ
ରାମାୟଣ ଅନୁସାରେ, ଭଗବାନ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ଜନ୍ମର ବହୁ ବର୍ଷ ପୂର୍ବର କଥା। ସେତେବେଳେ ରାଜା ଦଶରଥଙ୍କର ଗୋଟିଏ ମାତ୍ର ସନ୍ତାନ ଥିଲେ। ତାଙ୍କ ନାମ ଶାନ୍ତା ଥିଲା। କୁହାଯାଇଛି ଯେ, ଥରେ ଅଙ୍ଗ ଦେଶର ରାଜା ରୋମପାଦ ଓ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ବାର୍ଷିଣୀ ଅଯୋଧ୍ୟା ଭ୍ରମଣରେ ଆସିଥିଲେ। ଅଯୋଧ୍ୟାରେ ତାଙ୍କର ରାଜା ଦଶରଥଙ୍କ ସହ ଭେଟ ହୋଇଥିଲା। କଥାବାର୍ତ୍ତା ମଧ୍ୟରେ ଦଶରଥ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଲେ ଯେ, ରାଜା ରୋମପାଦଙ୍କର କୌଣସି ସନ୍ତାନ ନାହିଁ। ଏହି କାରଣରୁ ସେମାନେ ଖୁବ୍ ଚିନ୍ତିତ ରହୁଛନ୍ତି। ଦଶରଥ ରାଜା ଲୋମପାଦ ଓ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀଙ୍କ କଷ୍ଟ ଦେଖିପାରିଲେ ନାହିଁ। ଦଶରଥ ନିଜର ଏକମାତ୍ର ପୁତ୍ରୀ ଶାନ୍ତାଙ୍କୁ ତାଙ୍କୁ ଦେଇଦେଲେ। ଏହାପରେ ରାଜା ରୋମପାଦ ଓ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ଶାନ୍ତାଙ୍କୁ ନିଜ ଝିଅ ରୂପେ ପାଇ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଖୁସି ହୋଇଗଲେ।
ଶାନ୍ତାଙ୍କୁ ପାଇ ରାଜା ରୋମପାଦଙ୍କ ମହଲରେ ଖୁସି ଆସିଗଲା। ରାଜା ଓ ରାଣୀ ଉଭୟ ସର୍ବଦା ଶାନ୍ତାଙ୍କ ସହ ନିଜର ସମୟ ଅତିବାହିତ କରୁଥିଲେ। ଥରେ ରାଜା ରୋମପାଦ ନିଜ ଝିଅ ସହ ଖେଳୁଥିବା ବେଳେ ତାଙ୍କ ମହଲକୁ ଜଣେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଆସିଲେ। ବ୍ରାହ୍ମଣ ଜଣକ ନିଜ କ୍ଷେତ ପାଇଁ ରାଜାଙ୍କୁ ନିବେଦନ କଲେ। କିନ୍ତୁ ରାଜା ଶାନ୍ତାଙ୍କ ସହ ଖେଲୁଥିବାରୁ ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କ କୌଣସି କଥା ଶୁଣିପାରିଲେ ନାହିଁ। ରାଜାଙ୍କ ମହଲକୁ ଆସିଥିବା ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କ କଥା ନ ଶୁଣିବାର ରାଜ୍ୟର ସମସ୍ତ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦୁଃଖିତ ହୋଇଗଲେ। ଏହାପରେ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନେ ଅଙ୍ଗ ଦେଶ ଛାଡି ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟକୁ ପଳାଇଲେ। ସମସ୍ତ ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ଭକ୍ତ ଥିଲେ। ଏହି କାରଣରୁ ଭକ୍ତଙ୍କ ଏପରି ଦଶା ଦେଖି ଇନ୍ଦ୍ରଦେବ ରାଜା ରୋମପାଦଙ୍କ ଉପରେ କ୍ରୋଧିତ ହୋଇଗଲେ। ତାପରେ ଅଙ୍ଗ ଦେଶରେ ଇନ୍ଦ୍ର ବର୍ଷାକୁ ଅଟକାଇ ଦେଲେ।
ବର୍ଷା ନ ହେବା କାରଣରୁ ଅଙ୍ଗଦେଶର ଚାଷୀମାନଙ୍କ କ୍ଷେତର ଫସଲ ଶୁଖିଗଲା। ଏପରି ସଙ୍କଟ ସମୟରେ ରାଜା ରୋମପାଦ ଭୟଭୀତ ହୋଇ ଶୃଙ୍ଗି ଋଷିଙ୍କ ପାଖକୁ ଗଲେ। ଋଷି ଶୃଙ୍ଗି ଦେବରାଜ ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ଖୁସି କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଯଜ୍ଞର ଆୟୋଜନ କଲେ। ଏହାପରେ ଅଙ୍ଗଦେଶରେ ବର୍ଷା ହେଲା। ରାଜ୍ୟରେ ବର୍ଷା ହେବାର ଦେଖି ରାଜା ରୋମପାଦ ପ୍ରସନ୍ନ ହୋଇ ନିଜ ଝିଅ ଶାନ୍ତାଙ୍କ ବିବାହ ଋଷି ଶୃଙ୍ଗି ସହ କରାଇଦେଲେ।
ଅନେକ ବର୍ଷ ବିତି ଯିବା ପରେ ଅଯୋଧ୍ୟାରେ ରାଜା ଦଶରଥ ଓ ତାଙ୍କ ତିନି ରାଣୀଙ୍କର କୌଣସି ସନ୍ତାନ ନ ହେବାରୁ ସେମାନେ ଚିନ୍ତିତ ରହୁଥିଲେ। ସେତେବେଳେ ଋଷି ବଶିଷ୍ଠ ଦଶରଥଙ୍କୁ ନିଜ ଜ୍ବାଇଁ ଋଷି ଦ୍ବାରା ପୁତ୍ର ପ୍ରାପ୍ତି ପାଇଁ ଯଜ୍ଞ କରିବାକୁ ଆମନ୍ତ୍ରିତ କରିବାକୁ ଉପଦେଶ ଦେଲେ। ଋଷି ଶୃଙ୍ଗି ରାଜା ଦଶରଥଙ୍କ ପାଇଁ ପୁତ୍ରକାମୋଷ୍ଟି ଯଜ୍ଞ କରାଇଲେ। ଏହାପରେ ରାମ, ଲକ୍ଷ୍ମଣ, ଭରତ ଓ ଶତ୍ରୁଘ୍ନଙ୍କ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲା।
