ଓଡିଆ ବର୍ଣ୍ଣମାଳାର ଅନିର୍ଦିଷ୍ଟତା

ଭୁବନେଶ୍ଵର: ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ବର୍ଣ୍ଣମାଳାରେ କେତୋଟି ଅକ୍ଷର ରହିଛି, ଏହି ପ୍ରଶ୍ନ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏକ ସଂଶୟର ବିଷୟ ହୋଇରହିଛି। ବିଭିନ୍ନ ଶିକ୍ଷା ପୁସ୍ତକରେ ଏହି ସଂଖ୍ୟା ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ରୂପେ ଉଲ୍ଲେଖ ହୋଇଛି, କେତେକ ପୁସ୍ତକରେ ୪୯, କେତେକ ପୁସ୍ତକରେ ୫୦, କିଛି ପୁସ୍ତକରେ ୫୧ ଓ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କରେ ୫୨ ଅକ୍ଷର ଥିବା ଦେଖାଯାଏ। ଏହି ଅସଙ୍ଗତି ଓ ଅନିଶ୍ଚିତତା ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ମୌଳିକ ଶିକ୍ଷାରେ ଗଭୀର ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି, ଯାହା ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭ୍ରାନ୍ତି ଓ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି। ଯଦି ଗୋଟିଏ ଭାଷାର ମୌଳିକ ଅକ୍ଷର ଗୁଡ଼ିକର ସଂଖ୍ୟା ନିର୍ଦିଷ୍ଟ ନ ହୁଏ, ତେବେ ତାହାର ଶିକ୍ଷା ଓ ପ୍ରସାର କିପରି ସଂଗଠିତ ହେବ? ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ନିର୍ମିତ ପ୍ରମୁଖ ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ଏହି ସଂଖ୍ୟା ସମ୍ପର୍କରେ ଏକମତ ନୁହନ୍ତି। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ: ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରୋଗ୍ରାମ (ଓଏସଇପିଏ) ଦ୍ୱାରା ପ୍ରକାଶିତ ‘ସହଜ ପାଠ’ (ଶ୍ରେଣୀ ୧ ଓ ୨) ପୁସ୍ତକରେ ୪୯ ଅକ୍ଷର, ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଅନୁଷ୍ଠାନ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରକାଶିତ ବେସିକ ଲେଖା ଓ ପାଠମାଳାରେ ୫୧ ଅକ୍ଷର, ବିଦ୍ୟାଳୟ ଓ ଗଣଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ, ଓଡ଼ିଶା ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରକାଶିତ ‘ଆମ ଓଡ଼ିଆ ବ୍ୟାକରଣ’ ପୁସ୍ତକରେ ୫୦ ଅକ୍ଷର, ଛବିଳ ମଧୁ ବର୍ଣ୍ଣବୋଧରେ ୫୩ ଏବଂ କେତେକ ଐତିହ୍ୟଗତ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ୫୨ ଅକ୍ଷରର ଉଲ୍ଲେଖ ମିଳେ।
ଏହି ଅସଙ୍ଗତି ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ମୂଳ ଶିକ୍ଷାରେ ଗଭୀର ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି। ଏହା କେବଳ ଶିକ୍ଷାର ମୌଳିକ ସ୍ତରରେ ଅସୁବିଧା ସୃଷ୍ଟି କରୁନାହିଁ, ବରଂ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଭାଷା ଶୈଳୀ ଗଠନରେ ମଧ୍ୟ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି। ଓଡ଼ିଆ ବର୍ଣ୍ଣମାଳାରେ କେତେକ ଅକ୍ଷର ସମ୍ପର୍କରେ ମଧ୍ୟ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱ ରହିଛି। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ: ଓଡ଼ିଆ ବର୍ଣ୍ଣମାଳାରେ ଦୁଇଟି ‘ଋ’ (ଋ ଓ ୠ) ରହିଛି, କିନ୍ତୁ ଦ୍ୱିତୀୟ ‘ଋ’ (ୠ) ର ବ୍ୟବହାର ସମ୍ପର୍କରେ ଅନେକ ଲୋକ ଅଜଣା ଅଛନ୍ତି। ସେହିପରି, ଦୁଇଟି ‘ବ’ (ବ ଓ ବ) ରହିଛି, କିନ୍ତୁ କେଉଁ ସ୍ଥାନରେ କେଉଁ ‘ବ’ ବ୍ୟବହାର ହେବ, ତାହା ଶିଶୁମାନଙ୍କୁ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଶିକ୍ଷାରେ ଶିଖାଇବା ଆବଶ୍ୟକ।
ଓଡ଼ିଆ ବର୍ଣ୍ଣମାଳାରେ ତିନୋଟି ‘ସ’ (ଶ, ଷ, ସ) ରହିଛି, କିନ୍ତୁ ଏଗୁଡ଼ିକୁ ସମାନ ଧ୍ୱନିରେ ଉଚ୍ଚାରଣ କରାଯିବା ଏକ ଭୁଲ ପ୍ରଥା। ‘ଶ’ (ତାଲବ୍ୟ) ତାଳୁ ଲାଗି ଉଚ୍ଚାରଣ ହୁଏ, ଯେପରି ତାଲବ୍ୟ ବର୍ଣ୍ଣ (ଚ, ଛ, ଜ, ଝ, ଞ)। ‘ଷ’ (ମୂର୍ଦ୍ଧନ୍ୟ) ମାଢ଼ି ଲାଗି ଉଚ୍ଚାରଣ ହୁଏ, ଯେପରି ମୂର୍ଦ୍ଧନ୍ୟ ବର୍ଣ୍ଣ (ଟ, ଠ, ଡ, ଢ, ଣ)। ‘ସ’ (ଦନ୍ତ୍ୟ) ଦାନ୍ତ ଲାଗି ଉଚ୍ଚାରଣ ହୁଏ, ଯେପରି ଦନ୍ତ୍ୟ ବର୍ଣ୍ଣ (ତ, ଥ, ଦ, ଧ, ନ)।
ପୁରୁଣା ବର୍ଣ୍ଣବୋଧ ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକର ‘ଌ’ ନାମକ ଏକ ସ୍ୱରବର୍ଣ୍ଣ ଉଲ୍ଲେଖ ଥିଲା, କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନର ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକ ଓ ଶିକ୍ଷାବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଏହାର ଉଲ୍ଲେଖ ପ୍ରାୟତଃ ମିଳୁନାହିଁ। ଏହି ଅସଙ୍ଗତି ଓ ଅନିଶ୍ଚିତତା ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ସ୍ଥିରତା ଓ ସମ୍ମିଳିତ ରାଜ୍ୟ ଭାଷାର ଗରିମା ବଜାଇ ରଖିବାରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି। ଯଦିଓ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ସାମ୍ବିଧାନିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ଭାଷାର ମାନ୍ୟତା ମିଳିଛି, ତଥାପି ବର୍ଣ୍ଣମାଳାର ସଂଖ୍ୟା ସମ୍ପର୍କରେ ଏହି ଅନିଶ୍ଚିତତା ଏକ ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟଜନକ ବିଷୟ।
ଏହି ଅନିଶ୍ଚିତତା କେବଳ ଶିକ୍ଷକ ଓ ଅଭିଭାବକଙ୍କୁ ଭ୍ରାନ୍ତିରେ ରଖୁନାହିଁ, ବରଂ ଶିଶୁମାନଙ୍କର ଭାଷାଗତ ଜ୍ଞାନର ଦୃଢ଼ତାକୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଛି। ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଯେତେବେଳେ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ କରି ଅନ୍ୟ ଭାଷା ସହ ନିଜ ଭାଷାକୁ ତୁଳନା କରନ୍ତି, ତେବେ ଓଡ଼ିଆ ବର୍ଣ୍ଣମାଳାର ଏହି ଅସଙ୍ଗତି ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇପଡ଼େ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ହିନ୍ଦୀ ଓ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାର ବର୍ଣ୍ଣମାଳାର ସଂଖ୍ୟା ସ୍ଥିର ଏବଂ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ/ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମାନଦଣ୍ଡ ସହିତ ସଙ୍ଗତିପୂର୍ଣ୍ଣ। ସେହିପରି ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଏକ ଏକୀକୃତ ଢାଞ୍ଚାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି।
ଏହି ସମସ୍ୟାର ସ୍ଥାୟୀ ସମାଧାନ ପାଇଁ ରାଜ୍ୟସ୍ତରୀୟ ଏକାଡେମିକ କମିଟି ଗଠନ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ। ଏହି କମିଟି ଓଡ଼ିଆ ବର୍ଣ୍ଣମାଳାର ଏକ ଧ୍ୱନିଭିତ୍ତିକ ଓ ବ୍ୟବହାରମୂଳକ ଢାଞ୍ଚା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବ, ଯାହା ସ୍ୱରବର୍ଣ୍ଣ, ବ୍ୟଞ୍ଜନବର୍ଣ୍ଣ, ସଂଯୁକ୍ତ ଅକ୍ଷର ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ଅନୁଶୀଳନକୁ ଆଧାର କରି ଏକ ସ୍ଥିର ସଂଖ୍ୟା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିବ। ଏହି ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ମାଧ୍ୟମରେ ରାଜ୍ୟ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସଂସ୍ଥା ମଧ୍ୟରେ ଏକ ସମ୍ମତିସୂଚୀ ତିଆରି ହେବା ଦରକାର। ଏହା ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ସ୍ବାଭିମାନ ଓ ଶିକ୍ଷା ନୀତିର ମୌଳିକତାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବ। ଯଦି ଭାଷାର ମୌଳିକ ଢାଞ୍ଚା ସ୍ଥିର ନ ହୁଏ, ତେବେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଶିକ୍ଷାରେ ଏକ ଅପୂର୍ଣ୍ଣତା ସବୁଦିନ ପାଇଁ ରହିଯିବ।