ସମାଜ ଡିଜିଟାଲ ଡେସ୍କ: ଆନନ୍ଦିବାଇ ଯୋଶୀ ଭାରତୀୟ ମହିଳା ସମାଜରେ ଏକ ମହାନ ନାମ। ଭାରତର ପ୍ରଥମ ମହିଳା ଡାକ୍ତର ଥିଲେ ଆନନ୍ଦିବାଇ ଯୋଶୀ। ସେ ଉନବିଂଶ ଶତାଦ୍ଦୀର ମଧ୍ୟଭାଗରେ ମହିଳାଙ୍କ ଉନ୍ନତି ଏବଂ ଶିକ୍ଷାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ। ୩୧ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୮୬୫ ମସିହାରେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ପୁଣେଠାରେ ଏକ ଗରିବ ବ୍ରାହ୍ମଣ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଆନନ୍ଦିବାଇ। ତାଙ୍କ ପିତା ଜିଞ୍ଜାରାଓ ତାମ୍ବେ ଜଣେ ବୃଦ୍ଧିଜୀବୀ ତଥା ସାମାଜିକ କର୍ମୀ ଥିଲେ ଯିଏକି ମହିଳାଙ୍କ ଶିକ୍ଷାକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇଥିଲେ। ଆନନ୍ଦିବାଇ ୯ବର୍ଷ ବୟସରେ ଗୋପାଳରାଓ ଯୋଶୀଙ୍କୁ ବାଲ୍ୟ ବିବାହ କରିଥିଲେ। ସେତେବେଳେ ଗୋପାଳରାଓଙ୍କୁ ୨୦ବର୍ଷ ବୟସ ହୋଇଥିଲା। ଗୋପାଳରାଓ ଜଣେ ଶିକ୍ଷିତ ବ୍ୟକ୍ତି ଥିଲେ ଏବଂ ଆନନ୍ଦିବାଇଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ। ଘରେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଶିକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ ପରେ ଏକ ମିଶନାରୀ ବିଦ୍ୟାଳୟକୁୁ ଯାଇଥିଲେ। ପିଲାଟି ଦିନରୁ ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିପ୍ଳବ ପାଇଁ ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହୋଇଥିଲେ ଆନନ୍ଦିବାଇ।
୧୮୮୬ରେ ନ୍ୟୁୟର୍କର ଡିନ୍ ଡେନ୍ ଡକ୍ଟରାଲ ସ୍କୁଲରୁ ମେଡିସିନରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଡିଗ୍ରୀ ହାସଲ କରିବାପରେ ଭାରତକୁ ଫେରିଥିଲେ। ଏହାପରେ ମହିଳା, ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିଜର କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ସେ ନିଜ ଜୀବନକୁ ମହିଳାଙ୍କ ପାଇଁ ଉତ୍ସର୍ଗ କରିଥିଲେ। ଭାରତୀୟ ସମାଜରେ ମହିଳାଙ୍କ ଉନ୍ନତି ଦିଗରେ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ। ଆନନ୍ଦିବାଇ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ମହିଳା ଡାକ୍ତର ହୋଇଥିଲେ। ଆନନ୍ଦିବାଇ ମୁମ୍ବାଇର ଗ୍ରାଣ୍ଟ ମେଡିକାଲ କଲେଜରେ ଆଡମିଶନ ନେଇଥିଲେ। ସେତେବେଳେ ମହିଳାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମେଡିକାଲ କଲେଜରେ ପ୍ରବେଶ କରିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ ଥିଲା। କଲେଜରେ ଆଡମିଶନ ପାଇବା ପାଇଁ ଆନନ୍ଦିବାଇଙ୍କୁ ବହୁତ ସଂଘର୍ଷ କରିବାକୁ ପଡିଥିଲା। ମେଡିକାଲ କଲେଜରୁ ଏମବିବିଏସ୍ ଡିଗ୍ରୀ ହାସଲ କରିବା ପରେ ସେ ମହିଳା ଏବଂ ଶିଶୁଙ୍କ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ କାମ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ପୁଣେରେ ଏକ ମହିଳା ଡାକ୍ତରଖାନା ମଧ୍ୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ। ଆନନ୍ଦିବାଇ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ। ୨୬ ଫେବୃଆରୀ ୧୮୮୭ମସିହାରେ ମାତ୍ର ୨୨ବର୍ଷ ବୟସରେ ଯକ୍ଷ୍ମା ରୋଗରେ ଆନନ୍ଦିବାଇଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା। ତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଭାରତ ପାଇଁ ଏକ ବଡ କ୍ଷତି ହୋଇଥିଲା। ମହିଳା ଦିବସରେ ତାଙ୍କ କାହାଣୀ ଅନେକ ମହିଳାଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରେରଣାଦାୟକ ହେବା ସହ ସେମାନଙ୍କ ସ୍ୱପ୍ନ ସାକାର କରିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥାଏ।
