ଧାନାପୁରରେ ପ୍ରଥମେ ଉଡ଼ିଲା ତ୍ରିରଙ୍ଗା ପତାକା

ଦେଶର ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ଇତିହାସରେ ଚୌରୀଚୌରା ଏବଂ କାକୋରୀ ଘଟଣାକୁ ଯେତିକି ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଛି, ଧାନାପୁର ଘଟଣାକୁ ସେହିପରି ସ୍ଥାନ ମିଳିପାରିନାହିଁ। ସ୍ୱାଧୀନତା ହାସଲ କରିବାର ବହୁ ପୂର୍ବରୁ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀମାନେ ଧାନାପୁରରେ ତ୍ରିରଙ୍ଗା ପତାକା ଉଡାଇଥିଲେ, ଯାହା ବ୍ରିଟିଶ ଶାସକଙ୍କ ମନୋବଳ ଦୋହଲାଇ ଦେଇଥିଲା। ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଡାକରାରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ଥମିଯିବା ପରେ ବି ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ଚନ୍ଦୋଲି ଜିଲା ଅନ୍ତର୍ଗତ ଧାନାପୁରରେ ବିପ୍ଳବୀମାନେ ଶାନ୍ତ ହୋଇନଥିଲେ। ୧୯୪୨ ଅଗଷ୍ଟ ୧୬ତାରିଖରେ ଶତାଧିକ ବିପ୍ଳବୀ ଧାନାପୁର ଥାନା ଘେରାଉ କରିଥିଲେ। ସେମାନଙ୍କର ଜିଦ୍‍ ଥିଲା ଥାନାରେ ତ୍ରିରଙ୍ଗା ପତାକା ଉତ୍ତୋଳନ କରିବେ। ଥାନା ଅଧିକାରୀ ମନା କରିବାରୁ ସେମାନେ ଉଗ୍ର ହୋଇ ଉଠିଥିଲେ। ପୁଲିସ୍‍ ପକ୍ଷରୁ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀଙ୍କ ଉପରେ ଗୁଳି ଚାଳନା କରାଯାଇଥିଲା। ଗୁଳି ବର୍ଷଣ ମଧ୍ୟରେ ସଂଗ୍ରାମୀମାନେ ଥାନା ଉପରକୁ ଚଢି ତ୍ରିରଙ୍ଗା ଉଡାଇଥିଲେ।
ଏହା ମଧ୍ୟରେ ତିନିଜଣ ସଂଗ୍ରାମୀ ପୁଲିସ୍‍ ଗୁଳିରେ ସହିଦ ହୋଇଯିବା ଯୋଗୁ ଅନ୍ୟମାନେ ଉତ୍ତ୍ୟକ୍ତ ହୋଇପଡିଲେ। କୁହାଯାଏ, ସେହିଦିନ ସେମାନେ ଥାନା ଅଧିକାରୀଙ୍କ ସହ ତିନିଜଣ ସିପାହିଙ୍କୁ ଥାନା ଭିତରେ ଜିଅନ୍ତା ପୋଡିଦେଇଥିଲେ। ଏହି ଘଟଣା ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ହଇଚଇ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା। ବିପ୍ଳବର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ମହାନ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ କାନ୍ତା ପ୍ରସାଦ ବିଦ୍ୟାର୍ଥୀ। ୧୮୯୬ ମସିହାରେ ଚନ୍ଦୋଲି ଜିଲା ହେତମପୁର ଗ୍ରାମରେ ତାଙ୍କର ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲା। ଦେଶ ସ୍ୱାଧୀନ ହେବା ପରେ ସେ କଂଗ୍ରେସ ଦଳରୁ ନିର୍ବାଚନ ଲଢି ଧାନାପୁର ବିଧାନସଭା ଅଞ୍ଚଳରୁ ପ୍ରଥମ ବିଧାୟକ ଭାବେ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲେ। କ୍ରମାଗତ ୧୦ବର୍ଷ ଧରି ବିଧାୟକ ରହିଥିଲେ ସେ।