ପୁରୀ .- ନୀଳାଦ୍ରି ବିଜେ ଅବସରରେ ଚଳଚଞ୍ଚଳ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର । ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରକୁ ରତ୍ନ ବେଦୀକେ ବିଜେ କରିବେ ଚତୁର୍ଦ୍ଧା ବିଗ୍ରହ । ଏହି ଅବସରରେ ଶ୍ରୀଜୀଉମାନଙ୍କୁ ରସଗୋଲା ଅର୍ପଣ କରୁଛନ୍ତି ଭକ୍ତ । ଏହି ଅବସରରେ ସାରା ରାଜ୍ୟରେ ରସଗୋଲା ଦିବସ ପାଳନ କରାଯାଉଛି । ପ୍ରତି ବର୍ଷ ନୀଳାଦ୍ରୀ ବିଜେ ଦିନ ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ରସଗୋଲା ଦିବସ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ । ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ଓ ଓଡିଶା ମଧ୍ୟରେ ରସଗୋଲାକୁ ନେଇ ବିବାଦ ଚାଲିଛି । ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ଏହା ମାତ୍ର ୧୨୦ ବର୍ଷ ତଳେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଉଥିବା କୁହାଯାଉଥିବା ବେଳେ ଓଡିଶାରେ ଏହାକୁ ଦ୍ୱାଦଶ ଶତାଦ୍ଦୀରୁ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ନିକଟରେ ଭୋଗ ଦିଆଯାଉଥିବା କୁହାଯାଏ ।
ନୀଳାଦ୍ରୀ ବିଜେ ସମୟରେ ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କର ରୋଷ ଭାଙ୍ଗିବା ପାଇଁ ମହାପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥ ରସଗୋଲା ଦେଉଥିବା ବିଭିନ୍ନ ପୁରାଣରେ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି । ଏହା ଓଡିଶାରୁ ଉତ୍ପତି ହୋଇଥିବାର ଦୃଢ ପ୍ରମାଣ ରହିଛି ।
ଓଡିଆ ପୁରାଣମାନଙ୍କରେ ରସଗୋଲା ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି । ବଳରାମ ଦାସଙ୍କ ଜଗମୋହନ ରାମାୟଣ,. ଭୂପତିଙ୍କ ପ୍ରେମପଞ୍ଚାମୃତ ଓ ନୀଳାଦ୍ରୀ ମହଦୋୟରେ ରସଗୋଲାର ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି । ମାତ୍ର ବଙ୍ଗୀୟ ଗବେଷକ ଏହାକୁ ଗ୍ରହଣ କରୁ ନଥିବାର ନଜିର ରହିଛି। ମାତ୍ର ଦ୍ୱାଦଶଶ ଶତାଦ୍ଦୀ ରସଗୋଲାକୁ ନୀଳାଦ୍ରୀ ବିଜେ ସମୟରେ ଭୋଗ କରାଯାଉଥିଲା । ଓଡିଶାରେ ଏହା ବହୁ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରଚଳିତ
