ଚମତ୍କାର ; ଏଠାରେ ୮୦ ପଇସାରେ ତିଆରି ହୁଏ ୩ ହଜାର ଟଙ୍କିଆ ନାମିଦାମୀ କମ୍ପାନୀର ସାର୍ଟ

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ : ୱାଲମାର୍ଟ ଠାରୁ ଟମି ହିଲଫିଗର୍ ଏବଂ ପୁମା ଠାରୁ ଗ୍ୟାପ୍ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୁପର ବ୍ରାଣ୍ଡର ପ୍ରସ୍ତୁତ ପୋଷାକ କେବଳ ବାଂଲାଦେଶରେ ତିଆରି ହୋଇଥାଏା ଏହା ପରେ ଏହା ଭାରତ, ୟୁରୋପ ଏବଂ ଆମେରିକାର ବଜାରରେ ବିକ୍ରି ହୁଏ। ଏହି ବ୍ରାଣ୍ଡେଡ୍ ପୋଷାକର ମୂଲ୍ୟ ଭାରତରେ ହଜାର ହଜାର ଟଙ୍କା। ଆପଣ ଜାଣି କରି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେବେ ଏହି ପୋଷାକ ତିଆରି କରୁଥିବା କାରିଗରମାନେ କେତେ ଟଙ୍କା ପାଆନ୍ତି? ବାସ୍ତବରେ, ଏହି ପୋଷାକ ତିଆରି କରୁଥିବା କାରିଗରମାନେ ଘଣ୍ଟା ପ୍ରତି ୧୦ ଟଙ୍କା ମଧ୍ୟ ପାଇ ନଥାଆନ୍ତି। ଗୋଟିଏ ଟି-ସାର୍ଟ ତିଆରି ପାଇଁ ମଜୁରୀ ପ୍ରାୟ ୮୦ ପଇସା ମିଳିଥାଏ।

ବାଂଲାଦେଶର ରାଜଧାନୀ ଢାକାରେ ଦୁଇଟି ଭିନ୍ନ ଦୁନିଆ ଅଛି। ଗୋଟିଏ ହେଉଛି ସ୍ୱଚ୍ଛ ରାସ୍ତାର ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ଉଚ୍ଚ ସୀମା କାନ୍ଥ ପଛରେ ବିଳାସପୂର୍ଣ୍ଣ ବଙ୍ଗଳାରେ ବାସ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କର। ଏଠାରେ ସମସ୍ତ ସୁବିଧା ଓ ଆରାମରେ ସମସ୍ତ ଲୋକମାନେ ରୁହନ୍ତି। । ଅନ୍ୟ ପଟେ, ୪,୦୦୦ରୁ ଅଧିକ ବସ୍ତ୍ର ତିଆରି କାରଖାନାଗୁଡ଼ିକରେ କାମ କରୁଥିବା ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଶ୍ରମିକ ଏବଂ ଛୋଟ କାରିଗର ବସ୍ତିରେ ରହିଛନ୍ତି। ଢାକା ହେଉଛି ୪୦ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଶ୍ରମିକ ଏବଂ କ୍ଷୁଦ୍ର କାରିଗରଙ୍କ ସହର। ଏହି ସହରରେ ଶ୍ରମିକ ସଂଖ୍ୟାରେ ପ୍ରତିଦିନ ହଜାର ହଜାର ନୂତନ ନାମ ଯୋଡା ଯାଇଥାଏ। ଢାକା ହେଉଛି ଦୁନିଆର ସର୍ବନିମ୍ନ ମଜୁରୀ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଉଥିବା ସ୍ଥାନ।

ଦୁନିଆର ସବୁଠୁ ବଡ ପ୍ରସ୍ତୁତ ନାମିଦାମୀ (ବ୍ରାଣ୍ଡର) କମ୍ପାନୀର ପୋଷାକ ବାଂଲାଦେଶରେ ତିଆରି ହୋଇଥାଏ। ଏକ ପୁସ୍ତକରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଏହା ରହିଛି। ଏକଦା, ଏଠାରେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ବନ୍ୟା ଏବଂ ବାତ୍ୟା ଯୋଗୁଁ ବିଭିନ୍ନ ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିଲା, ତାହା ବର୍ତ୍ତମାନ ଚୀନ୍ ପରେ ବିଶ୍ୱର ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ପ୍ରସ୍ତୁତ ପୋଷାକ ରପ୍ତାନିକାରୀ। ଏଠାରେ ନିର୍ମିତ ଟି-ସାର୍ଟ, ସୁଇଟର, ଟ୍ରାଉଜର, ପୁରୁଷ ଏବଂ ମହିଳାଙ୍କ ସାର୍ଟ ଦୁନିଆର ପ୍ରତ୍ୟେକ କୋଣରେ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଉଛି। ପ୍ରତିଦିନ ଏଠାରେ ୫,୫୦୦ ରୁ ଅଧିକ କାରଖାନାରେ ୧.୨୫ ଲକ୍ଷ ଟି-ସାର୍ଟ ତିଆରି କରାଯାଏ। ଏହି କାରଖାନାଗୁଡ଼ିକ ଢାକା ଏବଂ ଏହାର ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅଛି।

ବିଶ୍ୱର ଅଧିକାଂଶ ବଡ ବ୍ରାଣ୍ଡ ବାଂଲାଦେଶରୁ ସେମାନଙ୍କ ପୋଷାକ ଆଉଟସୋର୍ସ କରନ୍ତି। ବାସ୍ତବରେ ବାଂଲାଦେଶରେ ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ଶସ୍ତା ଶ୍ରମ ରହିଛି। ଏହା ବ୍ରାଣ୍ଡର ମୂଲ୍ୟକୁ ଯଥେଷ୍ଟ ହ୍ରାସ କରିଥାଏ। ତାଙ୍କ କାର୍ୟ୍ୟରେ ବହୁତ ନିପୁଣତା ରହିଛି। ବାଂଲାଦେଶର କାରିଗର ଏବଂ ଶ୍ରମିକମାନେ ଯେଉଁମାନେ ଏହି ବସ୍ତ୍ର ତିଆରି କରନ୍ତି, ଯାହା ବିଦେଶରେ ହଜାରେ ଟଙ୍କାରେ ବିକ୍ରି ହୁଏା ସେମାନେ ଗୋଟିଏ ସାର୍ଟ ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ ଗୋଟିଏ ଟଙ୍କା ମଧ୍ୟ ପାଆନ୍ତି ନାହିଁ। ୟୁରୋପର ବୃହତ୍ତମ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଖୁଚୁରା ବ୍ୟବସାୟୀ କହିଛନ୍ତି, ଏଚ୍‌‌ ଆଣ୍ଡ ଏମ୍‌‌ର ଅଧା କାର୍ୟ୍ୟ ବାଂଲାଦେଶରେ କରାଯାଏ। ବିଶ୍ୱର ସର୍ବବୃହତ ଖୁଚୁରା ବ୍ରାଣ୍ଡ ୱାଲମାର୍ଟ, ବ୍ରିଟେନର ପ୍ରାଇମାର୍କ, ଇଟାଲୀର ରାଲ୍ଫ ଲରେନ୍ ବାଂଲାଦେଶକୁ ଦିଆଯାଇଥିବା ଅର୍ଡରକୁ କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ବୃଦ୍ଧି କରୁଛନ୍ତି।

ସୂଚନାନୁଯାୟୀ, ୨୦୨୦ ସୁଦ୍ଧା ବାଂଲାଦେଶ ପ୍ରସ୍ତୁତ ପୋଷାକ ରପ୍ତାନିରେ ଚୀନକୁ ପଛରେ ଛାଡି ଥାଆନ୍ତା। ୨୦୨୦ରେ, କରୋନା ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ରପ୍ତାନି ସମେତ ସମସ୍ତ ବ୍ୟବସାୟର ଗତି ବନ୍ଦ କରିଦେଲା। ଏପରି କୌଣସି ଦେଶ ନଥିଲା ଯାହାର ଅର୍ଥନୀତି କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇନଥିଲା। ତେବେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଧୀରେ ଧୀରେ ପରିସ୍ଥିତି ସ୍ୱାଭାବିକ ହୋଇଛି।

ପୂର୍ବରୁ ବଙ୍ଗଳାର ବୟନ କାରିଗରୀ ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଥିଲା। ତା’ପରେ ବ୍ରିଟିଶମାନେ ସେମାନଙ୍କର ବ୍ୟବସାୟକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ବଙ୍ଗଳା ଶିଳ୍ପକୁ ନଷ୍ଟ କରିଦେଲେ। ବ୍ରିଟିଶମାନେ ମାନେ ଶସ୍ତା, ହାଲୁକା ଗୁଣାତ୍ମକ ପୋଷାକ ସହିତ ଭାରତୀୟ ବଜାରକୁ ବୁଡ଼ାଇ ଦେଇଥିଲେ। ଫଳସ୍ୱରୂପ, ବଙ୍ଗଳାର ମୁସଲିନ୍ ଏବଂ ରେଶମ କାରିଗରମାନେ ସେମାନଙ୍କ ପରିବାର ପ୍ରତିପୋଷଣ ପାଇଁ ଅନ୍ୟ ଚାକିରି ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ତଥାପି, ପୋଷାକ ଉପରେ ସୂକ୍ଷ୍ମ କାର୍ୟ୍ୟର କାରିଗରୀ ସେମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ରହିଲା, ଯାହା ବର୍ତ୍ତମାନ ପୁଣି ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଛି। ଗୋଟିଏ ପଟେ ବାଂଲାଦେଶର ବୟନ ଶିଳ୍ପ କ୍ରମାଗତ ଭାବେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି। ଏଥି ସହିତ ମଞ୍ଚେଷ୍ଟରର ଟେକ୍ସଟାଇଲ କାରଖାନା ଏବଂ ପ୍ରସ୍ତୁତ ପୋଷାକ ଶିଳ୍ପରେ ତାଲା ପଡିଛି।

ବାଂଲାଦେଶର ପ୍ରସ୍ତୁତ ଶିଳ୍ପର ପିତା ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା ନୁରୁଲ କାଦର ଖାନ ୧୯୭୮ ମସିହାରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ତାଲିମ ପାଇଁ ୧୩୦ ଯୁବକଙ୍କୁ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆ ପଠାଇଥିଲେ। ଯେତେବେଳେ ଏହି ଯୁବକମାନେ ତାଲିମ ପରେ ଫେରିଲେ, ବାଂଲାଦେଶର ପ୍ରଥମ ବସ୍ତ୍ର କାରଖାନା ଖୋଲାଗଲା। ବାହାରୁ କାମ ଆଣିବାକୁ ପ୍ରୟାସ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। କୌଣସି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ବାଂଲାଦେଶରେ ଗୋଟିଏ ପରେ ଗୋଟିଏ କାରଖାନାର ଭିତ୍ତିପ୍ରସ୍ତର ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥିଲା। ୧୯୮୫ ରେ ବାଂଲାଦେଶର ପ୍ରସ୍ତୁତ ପୋଷାକ ଶିଳ୍ପର ମୂଲ୍ୟ ୩୮୦ କୋଟି ଡଲାର ଡଲାର ଥିଲା। ତା’ପରେ ୨୦୧୯ ସୁଦ୍ଧା ଏହା ୨୨.୪୯ ଅରବ ଡଲାରର ଏକ ଶିଳ୍ପରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି। ବାଂଲାଦେଶର ରପ୍ତାନି ଆୟର ପ୍ରାୟ ୮୦ ପ୍ରତିଶତ ଏହି ଶିଳ୍ପରୁ ଆସିଥାଏ। ବାଂଲାଦେଶରେ ଭଲ ସୂତା ସହିତ ନିର୍ମିତ ଟି-ସାର୍ଟର ମୂଲ୍ୟ ୧.୬୦ ରୁ ୬.୦୦ ଡଲାର ମଧ୍ୟରେ ରହିଛି। ଏହା ପରେ ସେଗୁଡିକ ମହଙ୍ଗା ମୂଲ୍ୟରେ ବିକ୍ରି ହୁଏ।

ୱାଲମାର୍ଟ, ଏଚ୍ ଆଣ୍ଡ୍ ଏମ୍, ହୁଗୋ ବସ୍, ଟମି ହିଲଫିଗର୍, ପ୍ରିମାର୍କ, ବେନେଟନ୍, ଗ୍ୟାପ୍, ରିପଲି, ଜି ଷ୍ଟାର୍ ରୋ, ଜର୍ଜିଆଓ ଅରମାନି, କ୍ୟାଲ୍ଭିନ୍ କ୍ଲିନ୍, ପୁମା, ରାଲ୍ଫ ରୋଲେନଙ୍କ ପୋଷାକ ବାଂଲାଦେଶରେ ତିଆରି ହୋଇଛି। ବାସ୍ତବରେ, ୪ ରୁ ୫ଟି ଟି-ସାର୍ଟ ଏକ କିଲୋଗ୍ରାମ କଟନରୁ ତିଆରି। ଏକ କିଲୋଗ୍ରାମ ବାଂଲାଦେଶୀ କପା ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରାୟ ୩.୮୦ ଡଲାର ଅଟେ। ଏଥି ସହିତ, ଆମେରିକୀୟ କପା ପ୍ରାୟ ୫.୫୦ ଡଲାରରେ ଉପଲବ୍ଧ। ଏଥିରେ ପଲିଷ୍ଟର ରହିଛି। ବାଂଲାଦେଶରେ ଏକ ଘଣ୍ଟାର ମଜୁରୀ ପ୍ରାୟ ୯ ଟଙ୍କା। ଏକ ଟି-ସାର୍ଟର ମୋଟ ମୂଲ୍ୟ ୧.୬୦ ଡ଼ଲାରରୁ ୬ ଡଲାର ମଧ୍ୟରେ। ବାଂଲାଦେଶ କାରଖାନା ମାଲିକମାନେ ଗୋଟିଏ ଟି-ସାର୍ଟରେ ପ୍ରାୟ ୧୧ ଟଙ୍କା ଲାଭ କରନ୍ତି। ଏଥି ସହିତ, କମ୍ପାନୀଗୁଡିକ ବିଦେଶ ବଜାରରେ ବିକ୍ରୟ କରି ବିପୁଳ ଲାଭ କରନ୍ତି।