ଭାରତୀୟ ବିମାନ ସେବା ଇତିହାସରେ ନିକଟ ଅତୀତରେ ଘଟିଥିବା ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ବ୍ୟାବସାୟିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ହେଉଛି ଇଣ୍ଡିଗୋର ସାମ୍ପ୍ରତିକ ସଙ୍କଟ। ଦେଶର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଘରୋଇ ବିମାନ ସେବା ସଂସ୍ଥା ଗତ କିଛି ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ବିମାନ ସେବାକୁ ବାତିଲ କିମ୍ବା ବିଳମ୍ବ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଛି। ଏହାର ଫଳସ୍ୱରୂପ ହଜାର ହଜାର ଯାତ୍ରୀ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରମୁଖ ବିମାନବନ୍ଦରରେ ଅଟକି ରହିଛନ୍ତି। ଟର୍ମିନାଲ ଚଟାଣରେ ଶୋଇଥିବା ଲୋକଙ୍କ ଭିଡ଼, ଅସଂଖ୍ୟ ଯାତ୍ରୀବ୍ୟାଗ ଏଠାରେ ସେଠାରେ ଇତସ୍ତତଃ ଭାବରେ ପଡ଼ିଥିବା ଦୃଶ୍ୟ କେବଳ ଇଣ୍ଡିଗୋର ବିଫଳତା ନୁହେଁ, ବରଂ ଯାତ୍ରୀଙ୍କ ମୌଳିକ ସମ୍ମାନ ପ୍ରତି ଆମ ବିମାନ ସେବା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଘୋର ଅବହେଳାକୁ ଦର୍ଶାଉଛି। ଇଣ୍ଡିଗୋ ସଂସ୍ଥା ଏୟାରବସ୍ ଏ ୩୨୦ର ସଫ୍ଟୱେୟାର୍ ଅପଡେଟ୍, ଶୀତକାଳୀନ ସମୟସୂଚୀ ପରିବର୍ତ୍ତନ, ବିମାନବନ୍ଦର ଭିଡ଼ ଏବଂ ପାଇଲଟ୍ମାନଙ୍କ ନୂଆ ଉଡ଼ାଣ ସମୟ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ନିୟମକୁ ଏହି ସଙ୍କଟର କାରଣ ବୋଲି କହୁଛି; କିନ୍ତୁ ପ୍ରକୃତ ସତ୍ୟ ହେଉଛି ବିମାନ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ଦୀର୍ଘଦିନର ଅଭାବ ଏବଂ ଅତ୍ୟଧିକ ଉଡ଼ାଣ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ। କେବଳ ନଭେମ୍ବର ମାସରେ ହିଁ ଏକ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଉଡ଼ାଣ ମୁଖ୍ୟତଃ ବିମାନ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ଅଭାବ ଯୋଗୁଁ ବାତିଲ ହୋଇଥିଲା।
ବର୍ତ୍ତମାନର ସଙ୍କଟରେ ବେସାମରିକ ବିମାନ ଚଳାଚଳ ମହାନିର୍ଦେଶାଳୟ (ଡିଜିସିଏ)ର ଭୂମିକା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଚିନ୍ତାଜନକ ଏବଂ ବିବାଦୀୟ। ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ଭିତରେ ଡିଜିସିଏ ପାଇଲଟ୍ ଓ ଅନ୍ୟ ବିମାନ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଥିବା ସାପ୍ତାହିକ ୪୮ ଘଣ୍ଟା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ବିଶ୍ରାମ ନିୟମକୁ ଅସ୍ଥାୟୀ ଭାବେ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିବା ସହ ଇଣ୍ଡିଗୋକୁ ରାତ୍ରି ସମୟରେ କାର୍ଯ୍ୟ ନିୟମରୁ ବିଶେଷ ଛାଡ଼ ପ୍ରଦାନ କରିଛି। ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦର୍ଶାଉଛି ଯେ ନିୟନ୍ତ୍ରକ ସଂସ୍ଥା କମ୍ପାନୀର କାର୍ଯ୍ୟକୁ ସୁହାଇବା ପାଇଁ ନିୟମକୁ ହିଁ ବଦଳାଇ ଦେଉଛି। ପାଇଲଟ୍ ସଂଘ ଏହାକୁ ଦୃଢ଼ ବିରୋଧ କରି ଚେତାବନୀ ଦେଇଛି ଯେ ଏହା ସିଧାସଳଖ ଯାତ୍ରୀ ସୁରକ୍ଷାକୁ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ କରିବ, କାରଣ ଅତ୍ୟଧିକ କ୍ଳାନ୍ତ ପାଇଲଟ୍ ବିମାନ ଉଡ଼ାଇବା ବିପଦଜ୍ଜନକ। ଇଣ୍ଡିଗୋ ଆଜି ଭାରତରେ ଘରୋଇ ବିମାନ ସେବାର ୬୦ ପ୍ରତିଶତ ଅଂଶ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଛି; ଏହାର ସେବା ବନ୍ଦ ହେବା ମାତ୍ରେ ମୁମ୍ବଇ-କଲକାତା ପରି ମୁଖ୍ୟ ଦିଗରେ ଅନ୍ୟ କମ୍ପାନୀମାନଙ୍କ ଯାତ୍ରୀ ଭଡ଼ା ଦୁଇଗୁଣ ବଢ଼ିଯାଏ। ଏକଚାଟିଆ ବ୍ୟବସାୟର କୁଫଳ ଭୋଗୁଛନ୍ତି ବିମାନ ଯାତ୍ରୀ। ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଇଲେକ୍ଟୋରାଲ୍ ବଣ୍ଡ୍ ତଥ୍ୟ ଦର୍ଶାଉଛି ଯେ ଇଣ୍ଡିଗୋ ଓ ଏହାର ଅଂଶୀଦାର ସଂସ୍ଥା କୋଟି କୋଟି ଟଙ୍କାର ବଣ୍ଡ୍ କିଣି ବିମାନ କ୍ଷେତ୍ରର ବଡ଼ ରାଜନୈତିକ ଦାତା ହୋଇଛନ୍ତି। କ୍ଷମତା ସହିତ ଏହି ରାଜନୈତିକ ଦାନ ନିୟନ୍ତ୍ରକ ନିରୀକ୍ଷଣକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଛି କି?
ଇଣ୍ଡିଗୋ ଏହି ବିଭ୍ରାଟ ପାଇଁ କ୍ଷମାପ୍ରାର୍ଥନା କରିଛି। ଯାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଟଙ୍କା ଫେରସ୍ତ ଓ ଅନ୍ୟ ସୁବିଧା ଦେବାକୁ କହିଛି। ଏସବୁ ସର୍ବନିମ୍ନ ଆବଶ୍ୟକତା, କୌଣସି ଅନୁଗ୍ରହ ନୁହେଁ। କମ୍ପାନୀ ନିଜେ ସ୍ୱୀକାର କରୁଛି ସ୍ୱାଭାବିକତା ଆଉ କିଛି ସପ୍ତାହ ପରେ ହିଁ ଫେରିପାରେ। ଆଗାମୀ ଦିନରେ ଡିଜିସିଏ ଇଣ୍ଡିଗୋର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଓ ନିରପେକ୍ଷ ଅଡିଟ୍ କରି ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନ ଅନୁପାତରେ କଠୋର ଦଣ୍ଡ ଦେବା ଉଚିତ୍। ସୁରକ୍ଷା ନିୟମ କୌଣସି ଚାପରେ ଶିଥିଳ କରାଯିବା ଅନୁଚିତ। ସଂସଦ ଓ ଡିଡିସିଏ ଅବିଳମ୍ବେ ଏକ ଦୃଢ଼ ଯାତ୍ରୀ ଅଧିକାର ସନନ୍ଦ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ଯାତ୍ରୀଙ୍କ ସମ୍ମାନ, ସୁରକ୍ଷା ଓ କ୍ଷତିପୂରଣକୁ ଆଇନଗତ ଅଧିକାରର ମାନ୍ୟତା ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ।
