ଗୋଟିଏ ଦେଶ, ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ: ଜାଣନ୍ତୁ କ’ଣ ରହିଛି ବ୍ୟବସ୍ଥା

ଡେସ୍କ: ଐତିହାସିକ ନିଷ୍ପତ୍ତି କ୍ରମରେ କେନ୍ଦ୍ର କ୍ୟାବିନେଟ “ଗୋଟିଏ ଦେଶ, ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ” ପଦକ୍ଷେପକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ପାଇଁ ବିଲକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିଛି, ଯାହା କି ରାଜ୍ୟରେ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଶୃଙ୍ଖଳିତ କରିବା ଦିଗରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ। ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରାମନାଥ କୋବିନ୍ଦଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଗଠିତ ଏକ ଉଚ୍ଚସ୍ତରୀୟ କମିଟିର ସୁପାରିସ ଆଧାରରେ ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯାଇଛି।

ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ଲୋକସଭା, ବିଧାନସଭା, ନଗର ନିଗମ ଏବଂ ପଞ୍ଚାୟତ ନିର୍ବାଚନକୁ ସମନ୍ୱିତ କରି ୧୦୦ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଏହାକୁ ଆୟୋଜନ କରିବାକୁ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବ ରଖାଯାଇଛି। ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ଦ୍ୱାରା ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ, ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ ପାଇବ ଏବଂ ଦେଶରେ ବାରମ୍ବାର ନିର୍ବାଚନ ଯୋଗୁଁ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ବାଧା ହ୍ରାସ ପାଇବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି।

୨୦୨୪ ସେପ୍ଟେମ୍ବରରେ ‘ଗୋଟିଏ ଦେଶ, ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ଅନୁମୋଦନ ମିଳିବା ପରେ କ୍ୟାବିନେଟ୍ ଅନୁମୋଦନ କରିଛି। ଆଇନଗତ ଢାଞ୍ଚା ଏବଂ ପରିଚାଳନାଗତ ବିବରଣୀକୁ ନେଇ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ବିଲ୍ ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ଆଗତ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି, ଯାହା ଏହାର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ପାଇଁ ବାଟ ପ୍ରଶସ୍ତ କରିବ। କ୍ୟାବିନେଟ୍ ଅନୁମୋଦନ ପରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ପ୍ରଶଂସା କରିବା ସହ ଏହା ଭାରତର ଗଣତନ୍ତ୍ରର ବିକାଶ ଦିଗରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି।

ରାମନାଥ କୋବିନ୍ଦ କମିଟି ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିବା ୧୦ଟି ମୁଖ୍ୟ ସୁପାରିସ
୧ – ଏକା ସାଙ୍ଗରେ ନିର୍ବାଚନ ଚକ୍ରକୁ ଫେରାଇ ଆଣିବା ପାଇଁ ସରକାର ଆଇନଗତ ଭାବେ ଏକ ଉପଯୁକ୍ତ ବ୍ୟବସ୍ଥା ବିକଶିତ କରିବା ଦରକାର।
୨ – ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଲୋକସଭା ଓ ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ଏକାଠି ହୋଇପାରିବ।
୩ – ଦ୍ବିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ପୌରପାଳିକା ଓ ପଞ୍ଚାୟତ ନିର୍ବାଚନକୁ ଲୋକସଭା ଓ ବିଧାନସଭା ସହ ଏପରି ଭାବେ ସମନ୍ୱିତ କରାଯିବ ଯେ ସଂସଦୀୟ ଓ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବାର ୧୦୦ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ପୌରପାଳିକା ଓ ପଞ୍ଚାୟତ ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ।
୪ – ଲୋକସଭା ଓ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନକୁ ସମନ୍ୱିତ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ପରେ ଲୋକସଭାର ପ୍ରଥମ ଅଧିବେଶନର ତାରିଖକୁ ‘ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ତାରିଖ’ ଭାବେ ବିଜ୍ଞପ୍ତି ଦେବେ।
୫ – “ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ତାରିଖ” ପରେ ଏବଂ ଲୋକସଭାର ପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ଶେଷ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ନିର୍ବାଚନ ମାଧ୍ୟମରେ ଗଠିତ ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭାର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ କେବଳ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସଂସଦୀୟ ନିର୍ବାଚନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବଳବତ୍ତର ରହିବ। ଏକକାଳୀନ ଏହି ସାମୟିକ ପଦକ୍ଷେପ ପରେ ସମସ୍ତ ଲୋକସଭା ଓ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ।
୬ – ଅନାସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତାବ, ଝୁଲା ସରକାର କିମ୍ବା ଏଭଳି କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ହେଲେ ନୂଆ ଲୋକସଭା ଗଠନ ପାଇଁ ନୂଆ ନିର୍ବାଚନ ହୋଇପାରେ।
୭ – ଯେଉଁଠି ଲୋକସଭା ପାଇଁ ପୁନର୍ବାର ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ, ସେଠାରେ ଗୃହର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ କେବଳ ଗୃହର ତୁରନ୍ତ ପୂର୍ବ ପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟକାଳର ଅବଶିଷ୍ଟ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ପାଇଁ ହେବ।
୮ – ଯେତେବେଳେ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭା ପାଇଁ ନୂଆ ନିର୍ବାଚନ ହେବ, ସେତେବେଳେ ଏଭଳି ନୂଆ ବିଧାନସଭା (ଯଦି ଶୀଘ୍ର ଭଙ୍ଗ ନହୁଏ) ଲୋକସଭାର ପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜାରି ରହିବ।
୯ – ରାଜ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କରି ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ (ଇସି) ଏକକ ଭୋଟର ତାଲିକା ଏବଂ ଭୋଟରଙ୍କ ଫଟୋ ପରିଚୟ ପତ୍ର (ଇପିଆଇସି) ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବେ ଏବଂ ଏହା ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଭୋଟର ତାଲିକାର ସ୍ଥାନ ନେବ।
୧୦ – ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ଇଭିଏମ୍ ଓ ଭିଭିପ୍ୟାଟ୍ ଭଳି ଉପକରଣ କ୍ରୟ, ପୋଲିଂ କର୍ମଚାରୀ ଓ ସୁରକ୍ଷା ବାହିନୀ ମୁତୟନ ପାଇଁ ଆଗୁଆ ଯୋଜନା ଓ ଆକଳନ କରିବା ସହ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅବଶକୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିପାରିବେ।