କୁହାଯାଏ ତିନୋଟି ଦୃଶ୍ୟ ଗୌତମଙ୍କ ବୁଦ୍ଧତ୍ୱ ପ୍ରାପ୍ତିର କାରଣ ହେବା ସହ ତାଙ୍କ ଜୀବନର ଗତିପଥକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିଦେଇଥିଲା । ପ୍ରଥମତଃ ଜଣେ ରୋଗୀ, ଦ୍ୱିତୀୟତଃ ଜଣେ ବୃଦ୍ଧ ଏବଂ ତୃତୀୟତଃ ଏକ ଶବ । ଏହି ତିନୋଟି ଦୃଶ୍ୟ ଦେଖିବା ପରେ ସଂସାରର ସମସ୍ତ ରାଜକୀୟ ସୁଖ ସୁବିଧା ପରିତ୍ୟାଗ କରି ଜ୍ଞାନ ଓ ମୁକ୍ତି ପଥ ଅନୁସନ୍ଧାନ ପାଇଁ ଗୌତମ ଅଗ୍ରସର ହୋଇଥିଲେ । ସୁଖ ସୁବିଧା ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ନିରାସକ୍ତ ଭାବ ତାଙ୍କୁ ରାଜକୁମାର ଗୌତମରୁ ବୁଦ୍ଧ ଭଗବାନରେ ପରିଣତ କରି ଦେଇଥଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ତାଙ୍କର ଜ୍ଞାନ ସମଗ୍ର ମାନବ ସମାଜକୁ ଏକ ନୂତନ ଦିଗ୍ ଦର୍ଶନ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା । ତେବେ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଭଗବାନ ବୁଦ୍ଧଙ୍କର ୧୨ଟି ବଚନ ଯାହାକୁ ଗ୍ରହଣ କଲେ ଜୀବନରେ ସଫଳତା ଓ ଶାନ୍ତି ପ୍ରାପ୍ତି ହେବ ।
୧. ପଶୁ ଅପେକ୍ଷା ଦୃଷ୍ଟ ବନ୍ଧୁକୁ ଡରିବା ଉଚିତ୍। ପଶୁ କେବଳ ଆପଣଙ୍କ ଶରୀରକୁ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇ ଥାଏ କିନ୍ତୁ ଦୃଷ୍ଟ ପ୍ରକୃତିର ବନ୍ଧୁ ଜଣଙ୍କ ବୁଦ୍ଧିକୁ ନଷ୍ଟ କରିଥାଏ ।
୨. ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ହିଁ ସବୁଠାରୁ ବଡ ଉପହାର, ସନ୍ତୋଷ ସବୁଠାରୁ ବଡ ଧନ, ବିଶ୍ୱାସନୀୟତା ସବୁଠାରୁ ବଡ ସମ୍ପର୍କ ।
୩. ଘୃଣା କଲେ ଘୃଣା କମ୍ ହୁଏନି ବରଂ ପ୍ରେମରେ ଘୃଣା କମ୍ ହୁଏ । ଏହା ହେଉଛି ଶାଶ୍ୱତ ନିୟମ ।
୪. ତୁମେ ନିଜର କ୍ରୋଧ ପାଇଁ ଦଣ୍ଡ ପାଇବନାହିଁ ବରଂ ନିଜର କ୍ରୋଧ ଦ୍ୱାରା ଦଣ୍ଡ ପାଇବ ।
୫. ସବୁ ଖରାପ କାର୍ଯ୍ୟ ମନରୁ ଆସେ, ଯଦି ମନ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଯାଏ ତେବେ କୌଣସି ଖରାପ କାର୍ଯ୍ୟ ହେବନାହିଁ ।
୬. ଅତୀତକୁ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ, ଭବିଷ୍ୟତ କଥା ଚିନ୍ତା ନ କରି କେବଳ ବର୍ତ୍ତମାନ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଉଚିତ୍ ।
୭. ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ଅନ୍ୟଙ୍କୁ ପ୍ରେମ କରେ ତାର ଅନେକ ଦୁଃଖ ଥାଏ ସତ, ଯେଉଁମାନେ ମୋହ ମାୟାରେ ଆବଦ୍ଧ ହୋଇ ରୁହନ୍ତି ନାହିଁ ସେମାନଙ୍କର କୌଣସି ଦୁଃଖ କଷ୍ଟ ନଥାଏ ।
୮. ନିଜ ହାତରେ ଅଙ୍ଗାର ନେଇ ଅନ୍ୟକୁ ପକାଇଲେ ଯେପରି ନିଜ ହାତ ଜଳେ, ସେହିପରି କ୍ରୋଧ କରିବା ଦ୍ୱାରା ନିଜର କ୍ଷତି ହୋଇଥାଏ।
୯. ନିଜ ଶରୀରକୁ ସୁସ୍ଥ ରଖିବା ଏକ ବଡ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ । ନଚେତ ଆପଣ ନିଜ ମନକୁ ଓ ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ଉନ୍ନତମାନର ବା ସଫା ରଖିପାରିବେନାହିଁ ।
୧୦. ହଜାର ନିରର୍ଥକ ଶବ୍ଦଠାରୁ ଗୋଟିଏ ଭଲ ଶବ୍ଦ ସଂସାରକୁ ଶାନ୍ତି ଦିଏ ।
