ବିହାରର ଆଗାମୀ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ଏବେ କେବଳ ଭୋଟ୍ ଯୁଦ୍ଧ ନୁହେଁ ବରଂ ଏକ ରାଜନୈତିକ ସମୁଦ୍ର ମନ୍ଥନରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି, ଯେଉଁଠାରେ ଦଶନ୍ଧିର ପୁରୁଣା ସମୀକରଣ ଭାଙ୍ଗି ନୂଆ ସମ୍ଭାବନା ଗଢ଼ା ହେଉଛି। ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନର କାରଣ ହେଉଛି ରାଜ୍ୟର ଜାତିଗତ ଜନଗଣନା, ଯାହା ଏକ ବୋମା ପରି ବିସ୍ଫୋରିତ ହୋଇ ରାଜନୀତିର ଚିରପରିଚିତ ଚେହେରାକୁ ବଦଳାଇ ଦେଇଛି। ସର୍ଭେ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ ରାଜ୍ୟର ୩୬% ଜନସଂଖ୍ୟା ୧୧୨ଟି ଅତ୍ୟନ୍ତ ପଛୁଆ ବର୍ଗର ଉପଜାତିରୁ ଆସିଛନ୍ତି, ଯେଉଁମାନେ ପୂର୍ବରୁ ରାଜନୀତିରେ ଅଦୃଶ୍ୟ ଥିଲେ। ଏବେ ସେମାନେ ନିଜ ସଂଖ୍ୟା ଓ ଶକ୍ତି ବିଷୟରେ ଅବଗତ, ଯାହା ସେମାନଙ୍କୁ ରାଜନୈତିକ କ୍ଷମତାରେ ସେମାନଙ୍କ ହକ୍ ଦାବି କରିବାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଛି। ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନ ପୁରୁଣା ନେତାମାନଙ୍କ ପ୍ରଭାବକୁ କମାଇ ଦେଇଛି ଏବଂ ନୂଆ ମେଣ୍ଟର ସମ୍ଭାବନା ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। ଯିଏ ଏହି ବିଶାଳ ଜନସଂଖ୍ୟାକୁ ସାଥିରେ ନେବ, ସେ ନିର୍ବାଚନରେ ସଫଳ ହେବ। ଏହି ପରିସ୍ଥିତି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀଙ୍କୁ ୨୦୨୭ ସୁଦ୍ଧା ସାରା ଦେଶରେ ଜାତିଗତ ଜନଗଣନା କରିବାକୁ ରାଜି କରିଛି। ବିଜେପି, ଯିଏ ହିନ୍ଦୁ ଏକତାର କଥା କହୁଥିଲା, ଏବେ ବାଧ୍ୟ ହୋଇ ଏହି ଦାବିକୁ ଗ୍ରହଣ କରିଛି। ସେମାନେ ମିଡିଆ ଓ କଲ୍ୟାଣକାରୀ ଯୋଜନା ମାଧ୍ୟମରେ ଏହି ନୂଆ ଜାଗରଣକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛନ୍ତି। ତେବେ, ବିହାରର ଜନତା କେବଳ ପ୍ରତୀକରେ ନୁହେଁ, ପ୍ରକୃତ କ୍ଷମତା ଓ ବିକାଶ ଚାହୁଁଛନ୍ତି।
ମହାଗଠବନ୍ଧନର ଅବସ୍ଥା ଭଲ ନାହିଁ। ଆସନ ବଣ୍ଟନକୁ ନେଇ କଳହ, ସହଯୋଗୀ ଦଳମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କଥା କଟାକଟି ଏବଂ ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ ମୁକ୍ତି ମୋର୍ଚ୍ଚା ମେଣ୍ଟରୁ ବାହାରି ଯିବା ଦଳର ଦୁର୍ବଳତା ପ୍ରକାଶ କରୁଛି। ଲାଲୁ ପରିବାରର ନିର୍ଦେଶରେ ଆରଜେଡି ଚାଲୁଥିବାବେଳେ କଂଗ୍ରେସ ନିଜର ପ୍ରଭାବ ଦେଖାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛି। ଏହି ସାର୍ବଜନୀନ କଳହ ଭୋଟରଙ୍କ ମନରେ ବିଶ୍ୱାସ ସୃଷ୍ଟି କରୁନାହିଁ। ଯେତେବେଳେ ଜାତିଗତ ଜନଗଣନା ଏକ ବିରାଟ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ମଞ୍ଚ ସୃଷ୍ଟି କରିବାର ସୁଯୋଗ ଦେଇଛି, ସେତେବେଳେ ମହାଗଠବନ୍ଧନ ଏହାର ସୁଯୋଗ ନ ନେଇ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ କଳହରେ ବ୍ୟସ୍ତ। ଏନଡିଏର ବାହ୍ୟରୂପ ଶାନ୍ତ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଭିତରେ ତିକ୍ତତା ରହିଛି। ବିଜେପି ଜେଡିୟୁ ସହିତ ସମାନ ଆସନ ବଣ୍ଟନ କରି ନୀତୀଶ କୁମାରଙ୍କ ପ୍ରଭାବକୁ କମାଇଛି। ଚିରାଗ ପାଶୱାନଙ୍କ ଆକ୍ରମଣାତ୍ମକ ରାଜନୀତି ପରିସ୍ଥିତିକୁ ଜଟିଳ କରୁଛି। ବିଶେଷକରି ଅତ୍ୟନ୍ତ ପଛୁଆ ବର୍ଗ, ଯେଉଁମାନେ ପୂର୍ବରୁ ନୀତୀଶଙ୍କ ପ୍ରତି ବିଶ୍ୱସ୍ତ ଥିଲେ, ସେମାନଙ୍କର ସମର୍ଥନ ଏବେ ବିଭାଜିତ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ଅଛି। ସେପଟେ ପ୍ରଶାନ୍ତ କିଶୋରଙ୍କ ଦଳର ଅଭ୍ୟୁଦୟ ରାଜନୀତିକୁ ଆହୁରି ଜଟିଳ କରିଛି।
ଏହି ନିର୍ବାଚନ ଦୁଇଟି ଭିନ୍ନ ଦର୍ଶନ ମଧ୍ୟରେ ଲଢ଼େଇ। ଗୋଟିଏ ପଟେ ବିଜେପିର “ସମାନ ଭାବନା” ଏବଂ ଅନ୍ୟ ପଟେ ବିରୋଧୀ ଦଳମାନଙ୍କର “ସମତା”ର ଧାରଣା। ବିଜେପିର ଧାରଣା କହେ ଯେ ସମସ୍ତ ଜାତି, ଉପଜାତି ଓ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକ ହିନ୍ଦୁତ୍ୱର ଏକ ବଡ଼ ଛତ୍ର ତଳେ ଏକତ୍ର ହୋଇ ରହିବା ଉଚିତ। ଅନ୍ୟ ପଟେ ବିରୋଧୀ ଦଳମାନଙ୍କର ‘ସମତା’ର ଧାରଣା କହେ ଯେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜାତି ବା ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ସମାଜରେ ସେମାନଙ୍କର ଜନସଂଖ୍ୟା ଅନୁପାତରେ ରାଜନୈତିକ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ ଓ କ୍ଷମତାରେ ଅଂଶୀଦାର ହେବା ଆବଶ୍ୟକ। ସେ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବିହାରର ଏହି ନିର୍ବାଚନ କେବଳ ରାଜ୍ୟ ପାଇଁ ନୁହେଁ; ସମଗ୍ର ଦେଶର ରାଜନୀତି ପାଇଁ ଏକ ନିର୍ଣ୍ଣାୟକ ଘଟଣା ହୋଇପାରେ। ଏହା ସ୍ଥିର କରିବ ଯେ ଭାରତୀୟ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟର ଭବିଷ୍ୟତ କ’ଣ।
