ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ : ମହିଳାମାନେ ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆରେ ଫଟୋ ପୋଷ୍ଟ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ସତର୍କ ରୁହନ୍ତୁ , କାରଣ ଅପରାଧୀମାନେ ଏଆଇ ବ୍ୟବହାର କରି ଆପଣଙ୍କ ପାଇଁ ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରନ୍ତି ।
ଆସାମର ଜଣେ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ଇନ୍ଫ୍ଲୁଏନ୍ସରଙ୍କର ଏକ ଆପତ୍ତିଜନକ ଭିଡିଓ ଭାଇରାଲ ହୋଇଥିଲା । ଯାହା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନକଲି ଥିଲା ଓ କୃତ୍ରିମ ବୁଦ୍ଧିମତ୍ତା ବା AI ଦ୍ୱାରା ହୋଇଥିଲା । ଭିଡିଓଟି ଡିପଫେକ୍ ଟୁଲ୍ସ ବ୍ୟବହାର କରି ତିଆରି କରାଯାଇଥିଲା । ଏହି ଭିଡିଓ କରିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ମଧ୍ୟ ମହିଳାଙ୍କ ଜଣେ ଅତି ପରିଚିତ ଥିଲେ । କେବଳ ଏହି ଘଟଣା ନୁହେଁ , ଅନ୍ୟ ଏକ ଘଟଣାରେ, ଜଣେ ମହିଳାଙ୍କ ଫଟୋକୁ ଏଆଇ ସହିତ ମର୍ଫ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ତାଙ୍କ ନାମରେ ଏକ ନକଲି ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ଆକାଉଣ୍ଟରେ ଅପଲୋଡ୍ କରାଯାଇଥିଲା। ଏପରି ଅନେକ ମାମଲା ଅଛି ଯେଉଁଠାରେ ମହିଳାଙ୍କ ଫଟୋ ଏବଂ ପରିଚୟକୁ ବିକୃତ କରାଯାଇ ଭାଇରାଲ କରାଯାଇଛି । କେମିତି ମହିଳା ମାନଙ୍କ ଫଟୋକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ସାଇବର ଅପରାଧି ମାନେ କିପରି ଏପରି କରୁଛନ୍ତି ତାହା ମଧ୍ୟ ଜାଣିଲେ ଆପଣ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଯିବେ ।
ସାଇବର ଅପରାଧି ଏଆଇ ଟୁଲ୍ସ ବ୍ୟବହାର କରି ଜଣେ ମହିଳାଙ୍କ ମୁହଁକୁ ଅନ୍ୟ ମହିଳାଙ୍କ ଶରୀରରେ ଯୋଡ଼ନ୍ତି । ଏହି ଅପରାଧି ମାନେ ଗୋଟିଏ ଶରୀରରେ ଅନ୍ୟଏକ ମୁଣ୍ଡ ଯୋଡ଼ିବା ପାଇଁ ଆଡ୍ଭାନ୍ସଡ଼ ସିଷ୍ଟମ ବ୍ୟବହାର କରିବା ସହ ଉଭୟ ମୁଣ୍ଡ ଓ ଶରୀରର ଇମୋସନ ଓ ଚର୍ମର ରଙ୍ଗ ମିଶାଇବା ବା ମ୍ୟାଚ୍ କରିବା ପାଇଁ ଅଧିକ ସମୟ ଧରି ତାଲିମ ନିଅନ୍ତି । ଯେପରି କୌଣସି ମହିଳାଙ୍କ ଫଟୋକୁ ବିକୃତ କରି ଏଡ଼ିଟିଂ କରିବା ପାଇଁ କମ୍ ସମୟ ଲାଗିବ । ଆଡ୍ଭାନ୍ସଡ଼ ସିଷ୍ଟମ ବ୍ୟବହାର ଏଡ଼ିଟିଂ କରିବା ପରେ ଭିଡ଼ିଓ ଏତେ ରିୟଲ୍ ଦେଖାଏ ଯେ ଅରିଜିନାଲ ଓ ଡୁପ୍ଲିକେଟ ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ବାଛିବା କଷ୍ଟକର । ଯାହାକୁ ଡିପ୍ଫେକ୍ ଭିଡ଼ିଓ କୁହାଯାଏ । ତାପରେ ଏଡ଼ିଟିଂ ହୋଇଥିବା ଫଟୋ କିମ୍ବା ଡିପ୍ଫେକ୍ ଭିଡିଓକୁ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ କିମ୍ବା ସେନ୍ସିଟିଭ ୱେବସାଇଟରେ ଅପଲୋଡ୍ କରନ୍ତି । କିଛି ସାଇବର ଅପରାଧି ଏହି ଭିଡ଼ିଓ ପୀଡ଼ିତାଙ୍କୁ ପଠାଇ ଟଙ୍କା ଦାବି ମଧ୍ୟ କରନ୍ତି । ବେଳେବେଳେ ଏହି ଭିଡିଓ ବା ଫଟୋ ପୀଡିତା କିମ୍ବା ତାଙ୍କ ପରିଚିତଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚିଯାଏ ।
କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ , ଆଜିକାଲି ସାଇବର ଅପରାଧି ମାନେ ଡ଼ିପ୍ଫେକ୍ ଭିଡ଼ିଓ ଓ ଏଡ଼ିଟେଡ଼୍ ଫଟୋ ସହ ଆହୁରି ଅନେକ ପନ୍ଥା ଆପଣାଉଛନ୍ତି । ଯାହାଦ୍ଵାରା ଲୋକମାନେ ଅନେକ ହଇରାଣ ହେଉଛନ୍ତି । ତେବେ ଜାଣନ୍ତୁ ସାଇବର ଅପରାଧି ମାନେ କେଉଁକେଉଁ ଉପାୟରେ ଆପଣଙ୍କୁ ହଇରାଣ କରନ୍ତି ଓ ଆପଣ ସେଥିରୁ କିପରି ବଞ୍ଚିବେ ।
ପରିଚୟ ଚୋରି (Fake Profile) : AI ବ୍ୟବହାର କରି ଆପଣଙ୍କ ଫଟୋ , ଭଏସ୍ ଏବଂ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସୂଚନା ଚୋରି କରି ନକଲି ପ୍ରୋଫାଇଲ୍ ବା ଫେକ୍ ପ୍ରୋଫାଇଲ୍ ସୃଷ୍ଟି କରନ୍ତି ସାଇବର ଅପରାଧି । ଯଦି ଆପଣଙ୍କ ସହ ଏମିତି ହୁଏ ତେବେ ଆପଣ ଆଇନଗତ କିମ୍ବା ସାମାଜିକ ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ କରିପାରେ।
ଡିଜିଟାଲ୍ ଷ୍ଟକିଂ ଏବଂ ମନିଟରିଂ (Digital Stalking and Monitoring) : କିଛି ସାଇବର ଅପରାଧି AI ଟୁଲ୍ସ ବ୍ୟବହାର କରି ଆପଣଙ୍କ ଅନଲାଇନ୍ ଗତିବିଧି ଉପରେ ମଧ୍ୟ ନଜର ରଖିଥାନ୍ତି । ବିଶେଷ କରି ମହିଳା ମାନେ ଏହାର ଶୀକାର ହୁଅନ୍ତି ।
ଅନଲାଇନ୍ ଉତ୍ପୀଡ଼ନ (Online harassment) : ସାଇବର ଅପରାଧି ଚ୍ୟାଟବଟ୍ କିମ୍ବା ଅଟୋମେଟିକ ମେସେଜିଂ ଟୁଲ୍ସ ବ୍ୟବହାର କରି ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ଅପମାନଜନକ, ଧମକପୂର୍ଣ୍ଣ କିମ୍ବା ଅପମାନଜନକ ମେସେଜ୍ ପଠାଉଛନ୍ତି । ଏହି ମେସେଜ୍ ପ୍ରାୟତଃ AI ଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ନକଲି ପ୍ରୋଫାଇଲ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ପଠାଯାଏ । ଯାହାଦ୍ବାରା ପୀଡ଼ିତା ଜାଣି ପାରନ୍ତି ନାହିଁ ଯେ କିଏ ଓ କେଉଁ ପ୍ରୋଫାଇଲ୍ ରୁ ଏପରି ମେସେଜ୍ ପଠାଉଛି ।
ମିଥ୍ୟା ସୂଚନା ପ୍ରସାରଣ (False Information) :ସାଇବର ଅପରାଧି ମହିଳାମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଗୁଜବ ପ୍ରସାରଣ କିମ୍ବା ମିଥ୍ୟା ଖବର ପ୍ରସାରଣ ପାଇଁ AI ଟୁଲ୍ସ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି । ଯାହା ସେମାନଙ୍କର ସାମାଜିକ ପ୍ରତିଛବିକୁ ବା ସୋସିଆଲ୍ ଇମେଜ୍ ଉପରେ ଗୁରୁତର ଭାବରେ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇଥାଏ।
ଆଡ୍ଭାନ୍ସ ଏଆଇ ଟୁଲ୍ ବ୍ୟବହାର କରି ସାଇବର ଅପରାଧି ମାନେ ଆପଣଙ୍କୁ ଏହି ସବୁ ଉପାୟରେ ହଇରାଣ କରନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ସମସ୍ୟା ଅଛି ମାନେ ଏହାର ସମାଧାନ ଓ ପ୍ରତିକାର ମଧ୍ୟ ଅଛି । ତେବେ ଜାଣନ୍ତୁ ସାଇବର ଅପରାଧି ମାନଙ୍କ କବଳରୁ ଆପଣ ନିଜକୁ କିପରି ବଞ୍ଚାଇବେ ।
ପ୍ରୋଫାଇଲ ପ୍ରାଇଭେଟ ରଖନ୍ତୁ : ସୋସିଆଲ୍ ମିଡିଆ ଆକାଉଣ୍ଟଗୁଡ଼ିକୁ Private ରଖନ୍ତୁ। ଯଦି ଆପଣ ଆପଣଙ୍କର ଆକାଉଣ୍ଟକୁ Public ରଖିବାକୁ ଚାହାଁନ୍ତି, ତେବେ ସର୍ବଦା କମ୍-ରିଜୋଲ୍ୟୁସନ୍ ଫଟୋ ସେୟାର କରନ୍ତୁ । କେବଳ ଆପଣଙ୍କର ମୁହଁ ଫଟୋ ପୋଷ୍ଟ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ , ଆପଣଙ୍କର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଶରୀର ଥିବା ଫଟୋ ପୋଷ୍ଟ କରନ୍ତୁ । ଉଚ୍ଚ-ଗୁଣବତ୍ତା ବା High Quality ଫଟୋଗୁଡ଼ିକୁ ମର୍ଫିଂ ପାଇଁ ଅଧିକ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ । କାରଣ ଏପରି ଫଟୋ ଏଡ଼ିଟିଂ ପାଇଁ ସୁବିଧା ହୁଏ ।
ସବୁକିଛି ସେୟାର କରନ୍ତୁ ନାହିଁ : ଆପଣଙ୍କର ଜନ୍ମ ତାରିଖ, ଠିକଣା, ସ୍କୁଲ କିମ୍ବା ଅଫିସ୍ ଭଳି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସୂଚନାକୁ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ସାର୍ବଜନୀନ ଭାବରେ ପୋଷ୍ଟ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ । ଫଟୋ କିମ୍ବା ଭିଡିଓ ପୋଷ୍ଟ କରିବା ପୂର୍ବରୁ, ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସୂଚନା ରେକର୍ଡ କରାଯାଇଛି କି ନାହିଁ ତାହା ଦୁଇଥର ଯାଞ୍ଚ କରନ୍ତୁ।
ଦୁଇ-କାରକ ପ୍ରମାଣୀକରଣ (Two-Factor Authentication) କରନ୍ତୁ : ଆପଣଙ୍କର ପାସୱାର୍ଡ ଲିକ୍ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ ଆପଣଙ୍କର ସମସ୍ତ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ଆକାଉଣ୍ଟରେ ଦୁଇ-କାରକ ପ୍ରମାଣୀକରଣ ବା Two-Factor Authentication ରଖନ୍ତୁ ।
ପ୍ରକୃତ ଏବଂ ନକଲି ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ କରିବା ଶିଖନ୍ତୁ : ଡିପ୍ଫେକ୍ ଭିଡିଓଗୁଡ଼ିକରେ ମୁହଁର ଗତି ପ୍ରାୟତଃ ଅଜବ ଥାଏ । ଆଖିପତା କମ୍ ଥର ମାରିବା କିମ୍ବା ବ୍ୟାକ୍ଗ୍ରାଉଣ୍ଡ ଅସମାନ ଥାଏ। ଫଟୋ କିମ୍ବା ଭିଡିଓର ସତ୍ୟତା ଯାଞ୍ଚ କରିବାରେ ଆପଣଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ଅନେକ AI ଚିହ୍ନଟ ଉପକରଣ ଉପଲବ୍ଧ ଅଛି । ଏହା ପ୍ରମାଣ ଭାବରେ ଆପଣଙ୍କ ପାଇଁ ଉପଯୋଗୀ ହୋଇପାରେ।
ଆଇନଗତ ସାହାଯ୍ୟ ନିଅନ୍ତୁ : ଯଦି କେହି ଆପଣଙ୍କୁ କିମ୍ବା ଆପଣଙ୍କ ପରିଚିତ କାହାକୁ ସେମାନଙ୍କର ଫଟୋ ଏଡ଼ିଟିଂ କରି ବ୍ଲାକମେଲ୍ କରନ୍ତି, ତେବେ ସାଇବର କ୍ରାଇମ୍ ସେଲ୍ରେ ଅଭିଯୋଗ କରନ୍ତୁ । ଆପଣ ଅନ୍ଲାଇନ୍ ରେ cybercrime.gov.in ରେ ଅଭିଯୋଗ ଦାଖଲ କରିପାରିବେ। ଡିପ୍ ଫେକ୍, ମର୍ଫିଂ କିମ୍ବା ବ୍ଲାକମେଲିଂ କ୍ଷେତ୍ରରେ, ସାଇବର ଆଇନ ଓକିଲଙ୍କ ସହିତ ପରାମର୍ଶ କରନ୍ତୁ।
ବୈଷୟିକ ପଦକ୍ଷେପ ନିଅନ୍ତୁ (Technical Steps) :
* ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆରେ ଫଟୋ କିମ୍ବା ଭିଡ଼ିଓ ପୋଷ୍ଟ କରିବା ସମୟରେ ନାମ କିମ୍ବା ଲୋଗୋ ଭଳି ୱାଟରମାର୍କଗୁଡ଼ିକୁ ଆପଣଙ୍କ ମୁହଁ କିମ୍ବା ପୋଷାକ ପାଖରେ ରଖନ୍ତୁ ଯାହା ଦ୍ୱାରା ସେଗୁଡ଼ିକୁ ହଟାଇବା କଷ୍ଟକର ହେବ।
* AI ଉପକରଣଗୁଡ଼ିକ ଆପଣଙ୍କ ମୁହଁକୁ ଟ୍ରାକ୍ କରିବା କଷ୍ଟକର କରିବା ପାଇଁ ଆପଣଙ୍କ ମୁହଁରେ ଏକ ହାଲୁକା ଫିଲ୍ଟର ଲଗାନ୍ତୁ।
* ମୁହଁ ସୁରକ୍ଷା AI ଆପ୍ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ। ଏହି ଉପକରଣଗୁଡ଼ିକ ଆପଣଙ୍କ ଫଟୋଗୁଡ଼ିକୁ ଏପରି ପରିବର୍ତ୍ତନ କରନ୍ତି ଯେ AI ସହଜରେ ସ୍କାନ୍ କିମ୍ବା ଚିହ୍ନିପାରିବ ନାହିଁ। ଆପ୍ ଡାଉନଲୋଡ୍ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ସେଗୁଡ଼ିକର ସମୀକ୍ଷା ନିଶ୍ଚିତ ପଢ଼ନ୍ତୁ ।
